นิกายในศาสนาพุทธ

สำหรับประเทศไทยมีผู้นับถือพุทธศาสนานิกายเถรวาทประมาณ 94% ของประชากรทั้งหมด [2]
นิกายเถรวาทได้รับการนับถือคู่กับนิกายอาจริยวาท (มหายาน)
พุทธศาสนานิกายเถรวาทในประเทศไทยยังได้แบ่งเป็นนิกายย่อยอีก 2 นิกาย คือ มหานิกาย และ ธรรมยุตินิกาย

1. ความเป็นมาของนิกายเถรวาท
การแพร่กระจายของพุทธศาสนาเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์เข้าสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หลังจากพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานได้ 3 เดือน พระสาวกผู้ได้เคยสดับสั่งสอนของพระองค์จำนวน 500 รูป ก็ประชุมทำสังคายนาครั้งแรก ณ ถ้ำสัตบรรณคูหา ใกล้เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ใช้เวลาสอบทานอยู่ 7 เดือน จึงประมวลคำสอนของพระพุทธเจ้าได้สำเร็จเป็นครั้งแรก นับเป็นบ่อเกิดของคัมภีร์พระไตรปิฎก คำสอนที่ลงมติกันไว้ในครั้งปฐมสังคายนาและได้นับถือกันสืบมา เรียกว่า เถรวาท แปลว่า คำสอนที่วางไว้เป็นหลักการโดยพระเถระ คำว่า เถระ ในที่นี้ หมายถึงพระเถระผู้ประชุมทำสังคายนาครั้งแรก และพระพุทธศาสนาซึ่งถือตามหลักที่ได้สังคายนาครั้งแรกดังกล่าว เรียกว่า นิกายเถรวาท อันหมายถึง คณะสงฆ์กลุ่มที่ยึดคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ทั้งถ้อยคำ และเนื้อความที่ท่านสังคายนาไว้โดยเคร่งครัด ตลอดจนรักษาแม้แต่ตัวภาษาดั้งเดิมคือภาษาบาลี[3]

2. นิกายย่อย
นิกายเถรวาท ยังมีนิกายที่แบ่งย่อยออกไปอีกจากเดิม มีความแตกต่างกันบ้างตามท้องถิ่นนั้นๆ โดยนิกายย่อยของเถรวาทมีอยู่ ได้แก่
* ประเทศบังกลาเทศ:
o สังฆราชนิกาย (Sangharaj Nikaya)
o มหาสธาภีรนิกาย (Mahasthabir Nikaya)
* ประเทศพม่า :
o สุธรรมมานิกาย (Thudhamma Nikaya)
o ชเวจินนิกาย (Shwekyin Nikaya)
o ทวาระนิกาย (Dvara Nikaya)
* ประเทศศรีลังกา:
o สยามนิกาย (Siam Nikaya)
+ มัลวัตตะ (Malwaththa)
+ อัสกิริยา (Asgiriya)
+ วาทุลวิลา (Waturawila) หรือ มหาวิหารวามสีกาสยาโมวนาวาสนิกาย (Mahavihara Vamshika Shyamopali Vanavasa Nikaya)
o อมรปุระนิกาย (Amarapura Nikaya)
+ ธรรมรักษิต (Dharmarakshitha)
+ คันดุโบดา (Kanduboda) หรือนิกายชเวจิน (Swejin Nikaya)
+ ตโปวนา (Tapovana) หรือกัลยาณวามสา (Kalyanavamsa)
o มรันมานิกาย
+ กัลดุวา (Galduwa) หรือกัลยาณโยคศรามายะ สัมสตายะ(Kalyana Yogashramaya Samsthava)
+ เดวดูวา (Delduwa)
* ประเทศไทย และประเทศกัมพูชา
o มหานิกาย
o ธรรมยุติกนิกาย
* ประเทศจีน
o สำนักวัดสวนดอก หรือฝ่ายสวน
o สำนักวัดป่าแดง หรือฝ่ายป่า
o นิกายปายจอง
o นิกายกึงโยน
o นิกายโตเล
o นิกายชุติ หรือนิกายโจติ

3. อ้างอิง
1. The World Factbook: Sri Lanka. CIA World Factbook. สืบค้นวันที่ 2008-10-26.
2. The World Factbook: Thailand. CIA World Factbook. สืบค้นวันที่ 2008-10-26
3. พระไตรปิฎก เล่มที่ ๗ พระวินัยปิฎก เล่มที่ ๗ จุลวรรค ภาค ๒ ปัญจสติกขันธกะ (เรื่องพระมหากัสสปเถระ สังคายนาปรารภคำของพระสุภัททวุฑฒบรรพชิต). พระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก <[1]>. เข้าถึงเมื่อ 9-6-52
* พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548

4. แหล่งข้อมูลอื่น
* พุทธศาสนาสอนอะไร